Granica Europy z Azją - granica Azji i Europy

Granica Europy z Azją jest umowną granicą oddzielającą te dwa kontynenty, która biegnie grzbietem Uralu, przez Morze Kaspijskie, rzekę Kuma i dalej przez Kaukaz. Jej wyznaczenie było efektem osiągnięcia konsensusu co do tego, gdzie kończy się Europa, a zaczyna Azja.

Kluczowe wnioski:

• Granica Europy i Azji nie jest ściśle określona, lecz umowna.
• Wyznacza ją pasmo górskie Uralu, Morze Kaspijskie, rzeka Kuma i Kaukaz.
• Podział na Europę i Azję jako odrębne kontynenty jest kwestią ustaleń i definicji.
• Po obu stronach wyznaczonej granicy znajduje się wiele państw przynależnych do obu kontynentów.
• Mimo umowności wyznaczonej linii podziału, tworzy ona wyraźną granicę kulturową i cywilizacyjną.

Gdzie przebiega granica Europy z Azją?

Granica Europy z Azją biegnie grzbietem Uralu, przez Morze Kaspijskie, rzekę Kuma i dalej przez Kaukaz. Jest to umowna linia oddzielająca te dwa kontynenty, którą wyznaczono w wyniku osiągnięcia konsensusu co do tego, gdzie kończy się Europa, a zaczyna Azja. Nie jest ona ściśle i precyzyjnie określona, lecz opiera się na pewnych ustaleniach i definicjach dotyczących zasięgu obu kontynentów.

Pasmo Uralu tworzy rodzaj naturalnej granicy między nizinami europejskimi a azjatyckimi wyżynami i jest najbardziej jednoznacznym elementem wyznaczającym podział. Dalej granica biegnie przez Morze Kaspijskie, rzekę Kuma, a następnie przecina Kaukaz, oddzielając położone bardziej na północ kraje postsowieckie od państw zakaukaskich - Armenii, Azerbejdżanu i Gruzji.

Państwa leżące na granicy kontynentów

Po europejskiej stronie wyznaczonej umownej granicy z Azją znajdują się Rosja i Turcja (niewielki fragment). Z kolei po azjatyckiej stronie leżą Rosja, Kazachstan, Azerbejdżan, Armenia i Gruzja, a także Turcja (znaczna część). Wszystkie te kraje można zatem uznać za leżące na granicy Europy i Azji.

Mimo iż podział na dwa kontynenty i ich granice są umowne, wyznaczają one wyraźną cezurę cywilizacyjną i kulturową. Kraje po europejskiej stronie granicy należą bezsprzecznie do europejskiego kręgu kulturowego, podczas gdy państwa azjatyckie wykazują silne związki z innymi krajami kontynentu azjatyckiego.

Jak wyznaczono granicę między Europą a Azją?

Ustalenie dokładnego przebiegu granicy Europy i Azji było stopniowym procesem, w którym brali udział podróżnicy, geografowie, kartografowie oraz badacze tych regionów. Początkowo oba kontynenty traktowano jako jedną wielką masę lądową - Eurazję.

W miarę poznawania i mapowania nowych ziem zaczęto dostrzegać potrzebę wydzielenia Europy i Azji jako odrębnych bytów geograficznych. Podstawą stały się różnice w ukształtowaniu terenu oraz odmienności kulturowe ludów zamieszkujących te obszary. Stopniowo zarysowywała się wyraźna granica cywilizacyjna.

„Europa różni się od Azji większą harmonią powierzchni, umiarkowanym klimatem, urozmaiconym krajobrazem”

Ostateczny bieg granicy został ustalony w XVIII wieku przez wybitnego rosyjskiego uczonego Michaiła Łomonosowa, który jako pierwszy wskazał pasmo Uralu jako element ją wyznaczający. W kolejnych latach precyzowano dalszy jej przebieg, co zaowocowało obecną postacią umownej granicy Europy i Azji.

Czytaj więcej: Dzika dżungla Tajlandii: zwierzęta i mieszkańcy

Dlaczego Ural jest granicą między kontynentami?

Ural jako najdalej na zachód wysunięte pasmo górskie Azji był naturalnym wyborem na granicę dwóch kontynentów. Tworzy on wyraźną barierę geograficzną i oddziela europejskie niziny od azjatyckich wyżyn.

Ponadto Ural odznacza się specyficznym typem budowy geologicznej, czym różni się zasadniczo od utworów geologicznych Europy. Jest on młodą górotwórczo strukturą fałdową, podczas gdy większość gór Europy ma budowę blokową bądź wulkaniczną.

Znaczenie Uralu podkreślają także czynniki historyczne i gospodarcze. Od dawna był on miejscem wydobycia złota, żelaza, miedzi i drogocennych kamieni, stanowiąc granicę osadnictwa Słowian i ludów ugrofińskich. Jednocześnie tworzył barierę dla najazdów ludów stepowych z Azji na Europę. Te czynniki przesądziły o uznaniu go za granicę między kontynentami.

Co oznacza umowność granicy Europy i Azji?

Umowność granicy Europy i Azji oznacza, że jej bieg nie jest ściśle i precyzyjnie wytyczony, lecz opiera się jedynie na pewnych założeniach i ustaleniach przyjętych na przestrzeni wieków.

Wynika to z faktu, iż kontynenty nie są oddzielone wyrazistą granicą naturalną na całej długości. Dlatego przebieg linii demarkacyjnej opiera się w pewnych miejscach na elementach geograficznych (Ural, Kaukaz), a na innych odcinkach ma charakter umowny - jak linia poprowadzona przez Morze Kaspijskie.

Jakie rzeki stanowią granicę między Europą a Azją?

Jedyną rzeką bezpośrednio wyznaczającą granicę Europy i Azji jest Ural. Przepływa on przez jednoimienne pasmo górskie, oddzielając Nizinę Zachodniosyberyjską od Wyżyny Turgajskiej.

Granica kontynentów przecina także ujście innej rzeki - Kumy, która wpada do Morza Kaspijskiego. Jednak sama Kuma nie tworzy linii granicznej, lecz umowna granica między Europą a Azją przebiega jedynie przez jej deltę.

W przypadku pozostałych rzek regionu, m.in. Wołgi czy Donu, mówimy raczej o tzw. granicach cywilizacyjnych Europy. Rzeki te tworzyły historyczne rubieże wpływów europejskich na tereny Eurazji, lecz nie oddzielają kontynentów w ujęciu geograficznym.

Podsumowanie

Granica Europy z Azją przebiega grzbietem Uralu, przez Morze Kaspijskie, rzekę Kumę i Kaukaz. Jest linią umowną oddzielającą te kontynenty. Jej bieg został stopniowo ustalony przez podróżników i uczonych na przestrzeni kilku stuleci. Obecny przebieg opiera się na pewnych założeniach, nie jest precyzyjnie wyznaczony. Mimo umowności, granica Europy i Azji stanowi wyraźną cezurę cywilizacyjną i kulturową. Kraje położone po jej dwóch stronach wykazują odmienne związki geograficzne i historyczne.

Ural jako najdalej na zachód wysunięte pasmo górskie Azji był naturalnym wyborem na granicę kontynentów. Tworzy barierę między nizinami Europy i wyżynami Azji. Różni się też budową geologiczną od gór Starego Kontynentu. Granica biegnie dalej przez środek Morza Kaspijskiego, deltę Kumy i przecina Kaukaz. Po europejskiej stronie leżą Rosja i Turcja, a po azjatyckiej m.in. Kazachstan, państwa zakaukaskie i azjatycka część Turcji.

Podział na Europę i Azję nie jest jednoznaczny, a ich granice są płynne. Jedynie Ural i Kaukaz tworzą wyraźne bariery naturalne. Na pozostałych odcinkach granica ma charakter umowny – jak linia na Morzu Kaspijskim. Oznacza to, że opiera się ona bardziej o przyjęte ustalenia niż o precyzyjne kryteria geograficzne. Taki stan rzeczy jest odzwierciedleniem stopniowego procesu poznawania i „odkrywania” Azji przez Europejczyków.